Тадбиркорлик субъектлари ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш тизимини такомиллаштириш
Биз бугун тарихий бир даврда – халқимиз ў з олдига эзгу ва улуғ мақсадлар қўйиб, тинч осойишта ҳаёт кечираётган, ўз кучи ва имкониятларига таяниб, демократик давлат ва фуқаролик жамияти қуриш йўлида улкан натижаларни қўлга киритаётган бир замонда яшмоқдамиз.
Ўзбекистон Республикаси Конституцияси мамлакатимизда амалга оширилаётган ислоҳотларнинг бош негизини асослаб берувчи ҳуқуқий ҳужжат ҳисобланади. Жумладан, унинг 53-моддаси бозор муносабатларини ривожлантиришга қаратилиб, Ўзбекистон иқтисодиётининг негизини хилма-хил шакллардаги мулк ташкил қилишини, давлат истеъмолчиларнинг ҳуқуқи устунлигини ҳисобга олиб, иқтисодий фаолият, тадбиркорлик ва меҳнат қилиш эркинлигини, барча мулк шаклларининг тенг ҳуқуқлилигини ва ҳуқуқий жиҳатдан баб-баравар муҳофаза этилишини кафолатлайди.
Кичик бизнес хусусий мулк асосида ташкил қилиниб бошқа мулк шакллари каби дахлсиз ва давлат мухофазасидадир. Мулкдор мулкидан фақат қонунда назарда тутилган ҳолларда ва тартибдагина мулкидан маҳрум этилиши мумкин.
Бозор муносабатларини ривожлантириш ва уни мустаҳкамлаш аввало, ҳар бир шахснинг қонун ҳужжатларда белгиланган ҳуқуқ ва қонуний манфаатларининг ҳимоясини кафолатлашдан иборадир.
Ушбу кафолатлар аввало мамалакатимиз Конституциясида ва Конституцсияси асосида қабул қилинган қонун ва қонун ости ҳужжатларида ў з ифодасини топган.
Бозор иқтисодиётининг асосий ҳаракатлантирувчи кучи бу тадбиркорлик фаолияти ҳисобланади. Тадбиркорлик фаолияти эса мустаҳкам ҳуқуқий базанинг яратилиши ва унинг ижроси билан чамбарчас боғлиқ ҳолда ривожланади.
Республикамизда ў з фаолиятини юритаётган ҳар бир хўжалик юритувчи субъектнинг иқтисодий фаолияти қонун ҳужжатлар асосида кафолатланган бўлиб, ушбу субъектнинг янада эркин ҳаракат қилишини таъминлай ди. Зеро, тадбиркорлар нафақат ўзларини, балки бошқа фуқароларни доимий иш билан таъминлашлари мумкин. Бу эса, ишсизликнинг камайишига, аҳолимизнинг яшаш шароитини яхшиланишига сабаб бўлади.
Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, тадбиркорликнинг ва тадбиркорлик фаолияти соҳасида амалга оширилаётган ислоҳотларни ўрганиб, бу соҳадаги янада ривожлантириш ҳамда эркинлаштириш учун қуйидаги таклифларни билдирмоқчимиз:
Биринчидан, тадбиркорларнинг бу соҳадаги ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятини ошириш керак, чунки ҳозирда барча тадбиркорлар ҳам ўз билими ва амалий кўникмасидан келиб чиқиб эмас, балки бошқаларнинг маслаҳатига кў ра иш олиб боради, натижада давлатимиз яратаётган имкониятлардан фойдаланишда улар қийинчиликларга дуч келишяпти;
Иккинчидан, тадбиркорларнинг банкка нисбатан ишончини ортириш ҳамда уларнинг банк амалга оширадиган хизматларнинг барча турлари, банкларда барча имкониятлар билан таништириш керак, бу орқали улар ўз маблағларини кўпайтириш имкониятига эга бўладилар;
Учинчидан, ерга нисбатан хусусий мулк ҳуқуқини янада кенгай тириш керак.
Агар биз бу ишни амалга оширсак, инвесторларнинг юртимизга инвестиция киритишга қизиқиши янада ортади.
Муллабаева Гўзал Мухтаровна, Бухоро вилоят маъмурий судининг судьяси