Матбуот хизмати – 2 sahifasi – Бухоро вилоят маъмурий суди

9-декабрь “Халқаро коррупцияга қарши курашиш куни”

Бухоро туманлараро маъмурий судида «Очиқ эшиклар куни» ташкил этилиб, судлар фаолиятини очиқлигини таъминлаш, коррупциявий хавф-хатарларнинг олдини олиш ва бартараф этиш, замонавий коррупцияга қарши курашиш тизимларини жорий этиш каби масалаларга эътибор қаратиш, судлар томонидан коррупциянинг олдини олиш ва унга қарши курашиш борасида амалга оширилаётган ишлар тақдимотини ўтказиш, тақдимот давомида жамоатчилик, оммавий ахборот воситалари вакиллари ва блогерлар учун «очиқ мулоқот» шаклидаги муҳокама ва фикр алмашув сессиясини ташкил этилди.

Ўтказилган очиқ мулоқотда Бухоро туманлараро маъмурий судининг раиси А.Бобомуродов, Бухоро туманлараро маъмурий суди судьялари И.Холов, М.Мансуров, А.Умаровлар сўзга чиқишди.

Мамлакатимизда коррупцияга қарши курашиш давлат сиёсатининг асосий йўналишларидан бири бўлиб, унинг ҳуқуқий асослари, ташкилий тузилмаси ва амалга ошириш стратегияси белгиланди.

Бу борада Ўзбекистон Республикасининг Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Коррупцияга қарши конвенциясига қўшилиши ислоҳотларнинг дастлабки муҳим қадами бўлиб, уни амалга оширишнинг миллий механизми сифатида “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги Қонун, Президентнинг “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг қоидаларини амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори қабул қилинди. Ушбу қонун ва қарорлар ўз навбатида мазкур салбий иллатга қарши курашишнинг самарали омили бўлиб, муҳим аҳамият касб этади.

Демократик қадриятлар қарор топиб бораётган бир вақтда давлат хизматчилари томонидан порахўрлик, мансаб мавқеини суиистеъмол қилиш билан боғлиқ жиноятларни содир этилиши ҳокимиятнинг обрўсизланишига, давлатнинг сиёсий, иқтисодий, ҳуқуқий тизимига путур етишига, натижада амалдаги ҳокимиятга нисбатан норозиликка сабаб бўлади. Коррупциянинг маълум бир мамлакатда ривожланиши эса ўша давлатнинг таназзулига олиб келади.

Коррупция бу – мансаб мавқеидан шахсий мақсадларда фойдаланиш билан боғлиқ бўлган жиноят тури ҳисобланади. Оддий халқ орасида коррупция деганда кўпинча давлат амалдорларининг шахсий бойлик орттириш ҳамда давлат, жумладан халқ манфаатлари ва ресурсларига зиён етказиш мақсадидаги порахўрлиги тушунилади. Гап хусусий соҳа тўғрисида кетаётган бўлса, унда одатда йирик кўламдаги порахўрлик ёки хусусий корхона мулкини талон-торож қилиш назарда тутилади.

Аслини олганда коррупция тушунчаси анчайин кенг бўлиб, қуйи табақадан тортиб токи юқори табақа вакилларигача бўлган аҳолининг деярли барча ижтимоий қатламлари, нафақат давлат, балки хусусий соҳаларни ҳам қамраб олади.

Коррупция лотинча “corruptio” – “емирилиш” деган маънони англатади. Этимологик жиҳатдан “коррупция” атамаси “бузиш, пора эвазига оғдириш” деган маънони англатадиган “corruptio” сўзидан келиб чиққан. Юридик энциклопедия муаллифларининг таъкидлашича “коррупция-мансабдор шахслар томонидан уларга берилган ҳуқуқлар ва ҳокимият имкониятларидан шахсий бойлик орттириш учун фойдаланишда ифодаланувчи сиёсат ёки давлат бошқаруви соҳасидаги жиноий фаолиятдир”.

Коррупция ҳаракатларига: амалдор, ҳуқуқни муҳофаза қилиш, суд, солиқ, божхона, таълим, тиббиёт ёки маъмурий муассасалар, шунингдек, ҳар қандай хусусий корхонанинг мансабдор шахсига пора бериш, маҳаллий ёки чет эл амалдори ва халқаро ташкилот амалдорини пора бериш орқали сотиб олиш, давлат мансабдор шахси томонидан мулкни талон-торож қилиш, ғайриқонуний ўзлаштириш ёки ундан ташқари бошқа мақсадда фойдаланиш, шахс томонидан шахсий бойлик орттириш ёки учинчи шахснинг бойиши мақсадида ўз обрўси ёки хизмат мавқеидан фойдаланиш, коррупция ҳаракатларидан даромад олиш, ошна-оғайнигарчилик ёки уруғ-аймоқчилик мисол бўла олади.

Ушбу иллатнинг илдизлари бир неча минг йилларга бориб тақалади. Дастлаб инсонлар бирор-бир мавқега эга бўлиш учун қабила бошлиғи ёки оқсоқолга совға-саломлар ҳадя қилишган. Қимматлироқ совға бу одамни бошқалардан ажратиб турган ва унинг илтимоси ёки талаби сўзсиз қондирилган. Қадим замонлардаёқ коррупцияга қарши қаттиқ жазолар белгиланганлигига қарамасдан, бу ҳамиша ҳам кўнгилдагидек натижа бермаган. Коррупциянинг дастлабки кўринишлари қадимги Шумер давлатида ҳам мавжуд бўлган бўлиб, ушбу иллатга қарши курашиш учун илк қонунлар ишлаб чиқилган. Қадимги диний китобларимиздан “Инжил”да, хусусан мусулмон оламининг муқаддас бўлган “Қуръон” китобида ҳам коррупциянинг илк кўриниши ҳақида сўз юритилиб, унда бировнинг ҳаққига ёки молига хиёнат қилиш қаттиқ қораланган.

Бухоро туманлараро

маъмурий суди раиси: А.Б.Бобомуродов

Бухоро туманлараро

маъмурий суди судьялари: И.И.Холов

А.Н.Умаров

М.М.Мансуров

ХОТИН-ҚИЗЛАРГА НИСБАТАН ЗЎРАВОНЛИКНИ БАРҲАМ ТОПТИРИШ ВА ГЕНДЕР ТЕНГЛИКНИ ТАЪМИНЛАШ — ЖАМИЯТ ТАРАҚҚИЁТИНИНГ МУҲИМ ОМИЛИ

Бугунги кунда дунё миқёсида хотин-қизларнинг жамиятдаги ўрни, уларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш, гендер тенгликни таъминлаш масалалари энг долзарб мавзулардан бирига айланди. Оиладаги соғлом муҳит ва хотин-қизларнинг фаровонлиги жамият тараққиётининг асосий кўрсаткичларидан ҳисобланади. Шу боис, мамлакатимизда хотин-қизларга нисбатан тазйиқ ва зўравонликка қарши курашиш бўйича кенг кўламли чора-тадбирлар амалга оширилмоқда.

Хотин-қизлар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш — давлат сиёсати устувор йўналиши

Сўнгги йилларда Ўзбекистон Республикасида хотин-қизлар масаласини давлат сиёсатининг марказига қўйиш борасида катта ислоҳотлар амалга оширилди. Хотин-қизларга нисбатан зўравонликнинг олдини олиш, уларни қўллаб-қувватлаш ва жамиятдаги фаоллигини ошириш мақсадида қатор қонунлар, дастурлар ва қарорлар қабул қилинди.

“Хотин-қизларга нисбатан тазйиқ ва зўравонликка барҳам бериш учун бирлашайлик” мавзусида ўтказилаётган республика кампанияси ҳам айнан ушбу мақсадга қаратилган бўлиб, жамиятда зўравонликка нисбатан муросасиз муносабатни шакллантиришни назарда тутади.

Зўравонлик — жамият тараққиётига таҳдид

Хотин-қизларга нисбатан зўравонлик нафақат шахсий ҳаётга, балки оила ва жамият барқарорлигига салбий таъсир кўрсатади. Зўравонлик турлари — жисмоний, психологик, иқтисодий ва гендер асосидаги камситишлардир. Уларнинг ҳар бири хотин-қизнинг шахсий хавфсизлиги, шаъни ва қадр-қимматига даҳл қилади.

Шу сабабли қуйидаги вазифалар муҳим аҳамиятга эга:

аҳоли ўртасида маънавий-маърифий тарғибот ишларини кучайтириш;

ҳуқуқий маданиятни ошириш;

оилаларда низоларни тинч йўл билан ҳал қилиш усулларини тарғиб қилиш;

зўравонлик қурбонларига психологик ва ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш механизмларини такомиллаштириш.

Давлат идоралари ва суд органларининг масъулияти

Хотин-қизларга нисбатан тазйиқ ва зўравонликнинг олдини олиш борасида давлат идоралари, айниқса суд органлари зиммасига жиддий вазифалар юкланади. Қонунчилик нормаларининг мазмун-моҳиятини ходимларга етказиш, профилактик тадбирлар ташкил этиш ва амалга оширилган ишлар юзасидан белгиланган муддатларда ахборот тақдим этиш тизим самарадорлигини таъминлайди.

Бу йўналишда қуйидаги ишлар амалга оширилиши зарур:

хотин-қизлар ҳуқуқлари бўйича семинар ва ўқув-кўргазмали тадбирлар ўтказиш;

суд тизими ходимлари ўртасида гендер тенглик бўйича билим ва кўникмаларни ошириш;

зўравонлик ҳолатларини аниқлаш ва бартараф этиш бўйича ҳамкорлик механизмларини кучайтириш;

жамоатчилик ўртасида ҳуқуқий тарғиботни кенгайтириш.

Вилоят маъмурий судининг судьяси Муллабаева Гўзал Мухтаровна

KORRUPSIYA: UNING TARIXIY ILDIZLARI, KORRUPSIYAGA QARSHI KURASH USULLARI

Korrupsiya bu — jamiyatni turli yo‘llar bilan iskanjaga oladigan dahshatli illatdir. Mazkur illat demokratiya va huquq ustuvorligi asoslariga putur yetkazadi, inson huquqlari buzilishiga olib keladi, bozorlar faoliyatiga to‘sqinlik qiladi, hayot sifatini yomonlashtiradi va odamlar xavfsizligiga tahdid soladigan uyushgan jinoyatchilik, terrorizm va boshqa hodisalar ildiz otib, gullashi uchun sharoit yaratib beradi.

Ta’kidlab o‘tish o‘rinliki, ushbu zararli hodisa katta va kichik, badavlat va kambag‘al bo‘lishidan qat’iy nazar, barcha mamlakatlarda uchraydi. Ushbu zararli illatni bartaraf etish bo‘yicha jahon hamjamiyati tomonidan bir qator samarali ishlar amalga oshirilayotgan bo‘lsada, hanuzgacha u bartaraf etilmayapti.

Biz quyida korrupsiyaning tarixiy ildizlariga va unga qarshi kurashish xususida fikr yuritmoqchimiz.

Korrupsiya (lot. Corrumpere — buzmoq) termini odatda mansabdor shaxslar tomonidan unga berilgan mansab vakolatlari va huquqlardan o‘zlarining shaxsiy manfaatlarini ko‘zlab qonunchilik va ahloq qoidalariga zid ravishda foydalanishini anglatadi.

Ko‘p hollarda bu atama siyosiy elitadagi byurokratik apparatga qarata ishlatiladi. Korrupsiya ko‘plab davlatlarning jinoyat va ma’muriy qonunchiligi bilan huquqqa qarshi harakat sifatida ta’qib qilinadi.

Korrupsiyaning tarixiy o‘zaklari juda qadimga borib taqalib, bu hol qabilada ma’lum mavqega ega bo‘lish uchun qabila sardorlariga sovg‘alar berish odatidan kelib chiqqan deb taxmin qilinadi. O‘sha davrlarda bu normal holat sifatida qabul qilingan. Biroq davlat apparatining murakkablashuvi va markaziylashuvi korrupsiyaning davlat rivojlanishiga katta to‘siq ekanligini ko‘rsatdi. Korrupsiyaga qarshi kurashgan birinchi davlat sifatida qadimgi Shumer davlati tan olinadi. Qadimgi davlatlarni ayniqsa huquqni muhofaza qiluvchi organlarning poraxo‘rligi qattiq tashvishga solganligi bizgacha saqlanib qolgan manbalardan ma’lum. Chunki bu holat davlatning obro‘siga juda qattiq putur yetkazardi. Dunyoning yetakchi dinlarida ham birinchi navbatda huquqni muhofaza qiluvchi organlarning poraxo‘rligi qattiq qoralanadi. Jumaladan, Injilda “Sovg‘alarni qabul qilma, chunki sovg‘a ko‘rni ko‘radigan qiladi va haqiqatni o‘zgartiradi” deyilgan bo‘lsa, Qu’roni Karimda “Boshqalarning mulkini nohaq yo‘l bilan olmangiz va boshqalarga tegishli bo‘lgan narsalarni olish uchun o‘z mulkingizdan hokimlaringizga pora qilib uzatmangizlar” deyilgan.

XVIII asrning ikkinchi yarmiga kelib jamiyat davlat boshqaruv apparatining ish sifatiga toboro ko‘proq ta’sir ko‘rsata boshladi. Bu o‘sha davrda qabul qilingan bir qator qonun hujjatlarida o‘z aksini topgan. Jumladan, 1787-yilda qabul qilingan AQSh Konstitutsiyasida pora olish AQSh prezidentini impechmentga tortish mumkin bo‘lgan ikki jinoyatning biri sifatida ko‘rsatib o‘tilgan. Siyosiy partiyalarning vujudga kelishi va ularning mamlakat hayotidagi o‘rnining oshib borishi XIX-XX asrlarda rivojlangan davlatlarda korrupsiyaning dunyoning boshqa mamlakatlariga nisbatan ancha kamayishiga olib keldi.

Ushbu illatni tadqiq qilgan bir qator yirik mutaxassislar quyidagi faktorlarni korrupsiyani yuzaga keltiruvchi omillar sifatida ko‘rsatadi.

Ikki xil ma’noni anglatuvchi qonunlar — ushbu vaziyat huquqni qo‘llovchi mansabdor shaxs tomonidan qonunlarni turlicha qo‘llash imkonini yaratadi. Shuningdek, ayrim mutaxassislar jinoyat, ma’muriy qonunchilikdagi “vilka” sanksiyalarni ham korrupsiyaga qulay sharoit yaratishi mumkinligi haqida fikr yuritishgan. Ya’ni, sanksiyaning aniq miqdori yo‘qligi sudyada uni o‘z hohishiga qarab qo‘llashga sharoit yaratib beradi.

Aholi huquqiy savodxonligining pastligi — aholi tomonidan qonunlarni bilmaslik yoki tushunmaslik mansabdor shaxsga o‘zining shaxsiy manfaati yo‘lida qonunlardan foydanishga qulay sharoit yaratadi.

Mamlakatdagi siyosiy vaziyatning notinchligi — mamlakatdagi notinchlik birinchi navbatda aholi ongida hayotda yuksak turmush darajasiga erishishning asosiy usuli qonunga xilof faoliyat bilan bog‘liq, degan mutlaqo axloqqa zid nuqtai nazar shakllanishiga olib keladi. Bu esa o‘z navbatida korrupsiyaga qulay sharoit yaratadi.

Ijro hokimiyatining birligi tamoyilinining buzilishi — aynan bitta faoliyatning turli instansiyalar tomonidan tartibga solinishi:

aholining davlatni nazorat qilishdagi sust ishtiroki;

davlat sektoridagi xizmat qilayotgan xizmatchilar daromadlarining xususiy sektorda topish mumkin bo‘lgan daromadlardan kamligi;

iqtisodiyotning davlat tomonidan tartibga solinishi;

inflyasiyaning yuqori darajasi;

mamlakat yuqori boshqaruv organlarining aholidan uzilib qolganligi;

mamlakatdagi diniy va axloq qoidalari.

Jahon mamlakatlarida korrupsiyaga qarshi kurashning quyidagi usullari mavjud.

Ichki nazorat bu usul boshqaruv apparatining o‘zida nazoratni kuchaytiruvchi tuzilmalar (har xil ichki inspeksiyalar va boshqa nazorat organlari tuzish orqali) yaratishni taqazo etadi. Bu tuzilmaning asosiy vazifasi xodimlarning ichki etiket qoidalariga rioya qilishini nazorat qilishdir. Hozirgi kunda bizning yurtimizda ham bir qator huquqni muhofaza qilish organlarida aynan shu vazifani bajaruvchi ichki tuzilmalar yaratilgan.

Tashqi nazorat — bu usulda ijro apparatidan mustaqil tuzilmalarning mustaqilligini oshirish nazarda tutilib, aynan ushbu tuzilmalar orqali korrupsiyaga qarshi samarali kurash olib boriladi. Ya’ni, sud hokimiyatining maksimal darajada mustaqilligiga erishish ommaviy axborot vositalariga ko‘proq erkinlik berish va h.k.

Saylov tizimi orqali kurashish — demokratik davlatlarda saylangan vakillarni korrupsiya uchun jazolashning asosiy usullaridan biri keyingi saylovlarda unga ovoz bermaslik hisoblanadi. Korrupsiyaga saylovlar orqali ta’sir o‘tkazish eng samarali usul hisoblanadi.

Korrupsiyaga qarshi kurashda yuqori natijalarga erishgan Shvetsiya, Singapur, Gonkong, Portugaliya kabi davlatlarning tajribasini o‘rganish shuni ko‘rsatadiki, korrupsiyani yuzaga keltiruvchi omillarni bartaraf etish korrupsiyaga qarshi kurashda muhim o‘rin egallaydi.

Bunda Konstitutsiyaviy nazorat organlari, huquq-tartibot organlarining ahamiyati ortadi. Ya’ni, korrupsiyaga olib kelishi mumkin bo‘lgan normalarni konstitutsiyaviy nazorat organi tomonidan konstitutsiyaga zid deb topish, aholining huquqiy savodxonligini oshirish kabi metodlardan unumli foydalanish ushbu davlatlarni korrupsiya darajasi juda past bo‘lgan davlatlar qatoriga olib chiqqan.

Buxoro tumanlararo

ma’muriy sudining sudyasi I.I.Xolov

KONSTITUTSIYA – BOSH QOMUSIMIZ

Yangi tahrirdagi Konstitutsiya Yangi O‘zbekiston strategiyasini amalga oshirishning siyosiy-huquqiy asoslari, davlat va jamiyatni yanada rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlarini belgilab berishga xizmat qilayotganligi tahsinga sazovor. Shuningdek, yangilangan Konstitutsiya O‘zbekiston uchun hayotiy zarurat bo‘lib, bu mamlakat, millat va xalq sifatida keyingi qadamlarimizni aniqlab olishimiz uchun g‘oyat ahamiyatli masala, adolatli jamiyat qurish yo‘lidagi ulkan qadamdir.

Shuni ham ta’kidlash kerakki, so‘nggi olti yilda erishgan yutuqlarimiz, xususan, iqtisodiyot, inson huquqlari, odil sudlov, so‘z va e’tiqod erkinligi, ijtimoiy himoya sohalaridagi yuzlab cheklovlarning olib tashlangani, naqd pul, valyuta, kredit masalalaridagi muammolar hal qilingani, qo‘shnilarimiz bilan oramizdagi “muzlar erigani” va boshqa ijobiy harakatlar ortga qaytmasligining konstitutsiyaviy himoyasini ta’minlash, bu yutuqlar, huquq va erkinliklardan nafaqat hozirgi, balki kelajak avlodlarimiz ham emin-erkin foydalanishi uchun ularni, albatta, Konstitutsiyada muhrlab qo‘yish talab etildi. Natijada yangi Konstitutsiyadagi moddalar soni amaldagi 128 tadan 155 taga, normalar soni 275 tadan 434 taga oshdi. Ya’ni Asosiy qonunimiz matni qariyb 65 foizga ortdi va xalqimiz takliflari asosida yangilandi.

Konstitutsiyaning 1-moddasidagi “O‘zbekiston – suveren demokratik respublika” jumlasi Yangilangan Konstitutsiyamizda “O‘zbekiston – boshqaruvning respublika shakliga ega bo‘lgan suveren, demokratik, huquqiy, ijtimoiy va dunyoviy davlat” degan norma mustahkamlandi.

Yangi kiritilgan o‘zgartirishlarga ko‘ra, O‘zbekistonda huquqiy davlat tamoyili mustahkamlandi, endilikda barcha jarayonlar qonuniy asoslar ustiga quriladi, davlat xizmatchilaridan huquq doirasida fikrlash, barcha masalalarga huquqiy ko‘z bilan qarash talab etiladi. Qolaversa, huquqiy davlatda barcha fuqarolar qonun oldida teng bo‘ladi, davlat hokimiyatining oliy organlari ham qonunlarga bo‘ysunadi va qonunlarning muqarrar ijrosini ta’minlaydi.

O‘zbekiston o‘zini ijtimoiy davlat deb e’lon qilishi bilan, har bir fuqarosiga munosib turmush kechirishi uchun shart-sharoit yaratish majburiyatini olmoqda. Bu – mavjud resurslarni ijtimoiy adolat tamoyillari asosida taqsimlash, jamiyatda kuchli tabaqalanish avj olishiga yo‘l qo‘ymaslik, eng zaif qatlamlar uchun ham sifatli ta’lim va tibbiyot kafolatlanishi, samarali ijtimoiy himoya dasturlari ishlashi, imkoniyati cheklangan va qo‘llovga muhtoj fuqarolarni qo‘llab-quvvatlash, adolatli mehnat qonunchiligi va jozibador pensiya tizimi kabilarni anglatadi. Oddiyroq aytganda, eng kambag‘al oilaning bolalarida ham sog‘-salomat o‘sib-ulg‘ayib, yaxshi ta’lim olib, farovonlikka erishish imkoniyati bo‘lishi kerak.

Dunyoviy davlatda davlat va din bir-biridan ajratilgan bo‘ladi. Davlat diniy e’tiqodidan qat’i nazar barchaga bir xil munosabatda bo‘ladi, dinga oid masalalarda neytral pozitsiyani egallaydi.

Shuningdek, Yangi Konstitutsiyaning 154-moddasi bilan, 1-moddadagi qoidalarni qayta ko‘rib chiqish mumkin emas, deb belgilandi. Xuddi shuningdek, 154-moddaning o‘zidagi aynan shu qoidadan iborat band ham qayta ko‘rib chiqilishi mumkin emas. Boshqacha aytganda, bu norma – O‘zbekiston hech qachon demokratiyadan voz kechmasligi, huquqiy davlatchilikka sodiqligi, monarxiyaga yoki islomiy respublikaga aylanmasligini nazarda tutadi.

Yangilangan Konstitutsiyamizdagi muhim o‘zgarishlardan yana biri, uning 15-moddasiga asosan, O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi mamlakatning butun hududida oliy yuridik kuchga ega, to‘g‘ridan-to‘g‘ri amal qiladi va yagona huquqiy makonning asosini tashkil etadi.

Konstitutsiyaning to‘g‘ridan-to‘g‘ri amal qilishi fuqarolarga nafaqat qonunlar, balki bevosita Konstitutsiyadagi normalarga ham asoslangan holda ish olib borishga, xususan, sudga murojaat qilishga imkon beradi.

Referendumda qabul qilingan qonunga binoan, Oliy sud 3 oy ichida tegishli Plenum qarorini qabul qilishi kerak. Bu qaror asosida sudlar tomonidan Konstitutsiya normalarini to‘g‘ridan-to‘g‘ri amal qiluvchi hujjat sifatida qo‘llash yuzasidan yagona sud amaliyoti joriy etiladi.

Shuningdek, Konstitutsiyamizdagi yana bir muhim o‘zgartirish: barcha noaniqliklar – inson foydasiga hal etiladi. Konstitutsiyaning yangi tahririga asosan “Inson bilan davlat organlarining o‘zaro munosabatlarida yuzaga keladigan qonunchilikdagi barcha ziddiyatlar va noaniqliklar inson foydasiga talqin etiladi”. Ya’ni endilikda qonunchilikda aniq belgilab qo‘yilmagan masalalarda ziddiyat yuzaga kelsa, masala davlat emas, inson foydasiga hal etiladi.Bundan tashqari, turli hujjatlarni yuritishda davlat organlari tomonidan xato-kamchilik o‘tgan taqdirda, masalan, pensiya tayinlashda tegishli hujjatlar bazadan topilmay, noaniqlik yuzaga kelganida ham vaziyat fuqaro foydasiga hal etilishi kerak.

E’tiborlisi, Konstitutsiyamizga o‘qituvchilar haqida modda qo‘shildi. U ikki banddan iborat: “O‘zbekiston Respublikasida o‘qituvchining mehnati jamiyat va davlatni rivojlantirish, sog‘lom, barkamol avlodni shakllantirish hamda tarbiyalash, xalqning ma’naviy va madaniy salohiyatini saqlash hamda boyitishning asosi sifatida e’tirof etiladi”. “Davlat o‘qituvchilarning sha’ni va qadr-qimmatini himoya qilish, ularning ijtimoiy va moddiy farovonligi, kasbiy jihatdan o‘sishi to‘g‘risida g‘amxo‘rlik qiladi”.

Shu tariqa, ustozlar huquq sohasi vakili bo‘lmagan, lekin oliy qonunda alohida tilga olingan yagona kasb egalariga aylandi.

Yangi tahrirdagi O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga hayotimizning boshqa muhim sohalari va ustuvor yo‘nalishlari qatori faol fuqarolik jamiyatini shakllantirish, jamoatchilik nazorati institutini yanada rivojlantirishga oid normalar ham kiritilganini ta’kidlash lozim. Bundan ko‘zlangan maqsad, shubhasiz, mamlakatimizda ochiqlik siyosatini davom ettirishdir. Avvalo, Konstitutsiyamizga ilk marotaba fuqarolik jamiyati institutlariga bag‘ishlangan alohida bob kiritildi. Yangi tahrirdagi Konstitutsiyaning XIII bobi “Fuqarolik jamiyati institutlari” deb nomlandi.

Asosiy qonunimizning 69-moddasiga ko‘ra: “Fuqarolik jamiyati institutlari, shu jumladan, jamoat birlashmalari va boshqa nodavlat notijorat tashkilotlari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari, ommaviy axborot vositalari fuqarolik jamiyatining asosini tashkil etadi. Fuqarolik jamiyati institutlarining faoliyati qonunga muvofiq amalga oshiriladi”.

Xulosa o‘rnida shuni alohida ta’kidlash joizki, Yangi Konstitutsiya orqali har bir insonning sha’ni va qadr-qimmati huquqiy jihatdan mustahkamlandi. Yurtimizning insonparvar, demokratik, huquqiy, ijtimoiy va dunyoviy davlat ekanligi huquqiy asoslandi. Xalqimiz muallifligida ishlab chiqilgan Yangi O‘zbekistonning Yangi Konstitutsiyasi mamlakatimiz taraqqiyoti, fuqarolarimiz turmush tarzini yuksaltirishga xizmat qiladi.

Buxoro tumanlararo ma’muriy

sudi sudyasi I.I.Xolov

GENDER TENGLIK

Gender tengligi va jinsiy tenglik, aniqrog‘i: erkaklar va ayollar o‘rtasidagi tenglik — bu oilada va jamiyatda erkaklar va ayollar o‘rtasida teng huquqlarga erishishni nazarda tutadigan tushuncha va boshqa qonuniy munosabatlar. Ba’zi tadqiqotchilarning fikriga ko‘ra gender tengligi — bu patriarxal tizimdan keyingi ijtimoiy-jinsiy munosabatlarning keyingi bosqichi. Gender tengligi tamoyili insonning shaxs sifatida paydo bo‘lishiga to‘sqinlik qiladigan barcha ijtimoiy to‘siqlarni o‘rganish va yo‘q qilish, shuningdek, hayotning barcha sohalarida erkaklar va ayollar shaxsiyatini anglash uchun teng ijtimoiy imkoniyatlarni yaratishdan iborat hisoblanadi. O‘zbekiston gender tengligi ko‘rsatkichi ro‘yxatida 2019 yildan boshlab qatnashishni boshladi. 2019 yil holati bo‘yicha O‘zbekistonning gender tengligi ko‘rsatkichi ro‘yxatdagi 189 mamlakat ichida 62-o‘rinni egalladi. Birlashgan Millatlar Tashkilotining Aholishunoslik jamg‘armasi (UNFPA) ekspertlarining fikriga ko‘ra, O‘zbekistondagi har 100.000 dan
29 ayol gender tengsizlik tufayli vafot etishi ko‘rsatilgan.

O‘zbekistonda 2019 yil 2 sentabrda 562-sonli O‘zbekiston Respublikasi “Xotin-qizlar va erkaklar uchun teng huquq hamda imkoniyatlar kafolatlari to‘g‘risida”gi Qonuni qabul qilingan. O‘zbekistonda Gender tenglik bo‘yicha Komissiya 2019 yildan boshlab ish yuritib keladi. Oliy Majlis Senati Raisi Tanzila Narbaeva O‘zbekiston Respublikasi Gender tenglikni ta’minlash masalalari bo‘yicha komissiyasining raisi hisoblanadi.

Barchaga ma’lum, Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 2015 yilning sentabrida Barqaror rivojlanish bo‘yicha o‘tkazilgan sammitida qabul qilingan 70-son rezolyusiyasiga muvofiq, shuningdek, 2030 yilgacha bo‘lgan davrda BMT Global kun tartibining Barqaror rivojlanish maqsadlarini izchil amalga oshirish bo‘yicha tizimli ishlarni tashkil etish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi “2030 yilgacha bo‘lgan davrda barqaror rivojlanish sohasidagi milliy maqsad va vazifalarni amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” qaror qabul qildi.

Shu bilan birga, O‘zbekiston Barqaror rivojlanishning Beshinchi maqsadini amalga oshirish doirasida “Gender tenglikni ta’minlash hamda barcha xotin-qizlarning huquq va imkoniyatlarini kengaytirish”ga oid to‘qqizta vazifani ishlab chiqdi.

Beshinchi maqsadning vazifalariga (Gender tenglik) muvofiq,
2030 yilga kelib barcha xotin-qizlarga nisbatan kamsitishlarning har qanday shakliga barham berish, siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy hayotda qarorlar qabul qilishning barcha darajalarida ayollarning to‘liq va samarali ishtirokini va yetakchilik qilish uchun teng imkoniyatlarni ta’minlash zarur. Bundan tashqari, ushbu maqsad davlatning turli darajalarida Davlat dasturlarini qabul qilish jarayonida gender tenglik tamoyillarini joriy qilishni o‘z ichiga oladi.

So‘nggi yillarda gender tenglikni ta’minlash, ayollarning ijtimoiy va siyosiy hayotdagi rolini oshirish bo‘yicha ishlar bir necha yo‘nalishlarda olib borilmoqda:

• ayollar huquqlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini takomillashtirish;

• ayollarni himoya qilishning institutsional asoslarini takomillashtirish;

• aholining gender tenglik va ayollar huquqlari to‘g‘risida xabardorligini oshirish;

• huquqni qo‘llash amaliyotida ularga rioya etilishini ta’minlash uchun mas’ul mansabdor shaxslarni tegishli huquqiy me’yorlar asosida o‘qitish.

Buxoro tumanlararo ma’muriy

sudi sudyasi I.I.Xolov

Buxoro tumanlararo ma’muriy

sudi sudya yordamchisi A.E.Narzullayev

ADOLAT VA QONUN USTUVORLIGI TAMOYILLARI

Mamlakatimizda adolat va qonun ustuvorligi tamoyillarini taraqqiyotning eng asosiy va zarur shartiga aylantirish – Taraqqiyot strategiyasining ikkinchi ustivor yo‘nalishi, vazifasi sifatida belgilab olindi. Aynan shu vazifani bajarish hamda sud hokimiyatining chinakam mustaqilligini ta’minlash, sudlar faoliyati samaradorligi va odil sudlov sifatini oshirish maqsadida 2023 yil 16 yanvar kuni O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Odil sudlovga erishish imkoniyatlarini yanada kengaytirish va sudlar faoliyati samaradorligini oshirishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PF-11 va “Odil sudlov faoliyatini amalga oshirishni samarali tashkil etish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi
PF-12-sonli Farmonlari qabul qilindi.

Prezidentimizning PF-11-sonli Farmoni bilan 2023 – 2026 yillarga mo‘ljallangan sud tizimini sifat jihatidan yangi bosqichga olib chiqishning qisqa muddatli strategiyasi hamda ushbu strategiyani amalga oshirish bo‘yicha harakatlar dasturi tasdiqlandi. E’tiborli jihati shundaki, adolatli sud qarorlari qabul qilinishiga erishish orqali xalqning, shu jumladan, tadbirkorlarning sud tizimiga bo‘lgan ishonchini mustahkamlash, har bir shaxs sud va sudyalar siymosida o‘zining ishonchli himoyachisini ko‘rishiga erishish bilan birga, sud qarorlarining qat’iy ijrosini ta’minlash, bu borada davlat organlari va mahalliy hokimliklarning mas’uliyatini oshirish, strategiya doirasida odil sudlovni ta’minlashning ustuvor vazifalari sifatida belgilandi.

Farmonda tumanlararo, tuman, shahar sudlari tomonidan birinchi instansiyada ko‘rilgan ishlarni viloyat va unga tenglashtirilgan sudlarda apellyatsiya yoki kassatsiya tartibida qayta ko‘rib chiqish vakolati berilayotgani sud qarorlari qonuniy va adolatli qabul qilinganini tekshirishning qulay va soddalashtirilgan tartibini yaratadi. Bu tartib amalga oshishi bilan odil sudlovga erishishning imkoniyatlari yanada kengayib, aholining sudma-sud ovora bo‘lib yurishiga barham beriladi. Bunda birinchi instansiya sudining qaror yoki hukmidan norozi taraflar viloyat sudiga apellyatsiya yoki kassatsiya tartibida shikoyat qilib, ularning ham natijasidan qoniqmasa, ushbu ish mazkur sudlarda taftish tartibida qayta ko‘rib chiqiladi. Sud ishidan yana norozi bo‘lgan taqdirda viloyat va unga tenglashtirilgan sudlar taftish tartibida ko‘rib chiqqan ishlar Oliy sudning sudlov hay’atlarida taftish tartibida qayta ko‘rib chiqiladi. Endi yuqori instansiya sudlariga yanada katta mas’uliyat yuklanib, ishni yangidan ko‘rish uchun quyi sudlarga yuborish tartibining bekor qilinayotgani ham sud hujjatidan norozi shaxsning yuqori instansiyaga umid va ishonchini mustahkamlaydi.

Bir so‘z bilan aytganda, yuqorida qayd etib o‘tilgan Prezident Farmonlari avvalambor, “Inson qadri uchun” g‘oyasi asosida qabul qilingan bo‘lib, ular adolatli sud tizimini shakllantirish, xalq manfaati va inson qadr-qimmatini sud yo‘li orqali samarali himoya qilish hamda fuqarolarning odil sudlovga bo‘lgan ishonchi oshishining ta’minlanishiga xizmat qiladi.

Buxoro tumanlararo ma’muriy

sudi sudyasi I.I.Xolov

Sudyaning daxlsizligi

Bugungi kunda sud tizimi mustaqilligini ta’minlash hamda sudyalarning daxlsizligini ta’minlashga qaratilgan amaliy chora-tadbirlardan ko‘zlangan asosiy maqsad shak shubhasiz fuqarolarni sudya va sud tizimiga bo‘lgan ishonchini yanada yuksaltirishdan iborat.

Sudyalar mustaqilligining asosiy kafolatlaridan biri Konstitutsiyamizning 136-moddasi 2-bandida belgilanganidek, ularning daxlsizligi hisoblanadi.

Sudyalarning daxlsizligi instituti, avvalambor, sudyalarning shaxsi daxlsiz ekanligini, har qanday holatda ham unga bo‘lgan tajovuzlardan saqlanish sharoitlarini o‘zida ifodalaydi.

Huquqshunos nazariyotchilarning fikriga ko‘ra, sudyaning daxlsizligi – bu sud tizimida korrupsiyasiz, tashqi ta’sirlardan holi va eng asosiysi adolatli muhit yaratilishining kafolati hisoblanadi. Haqiqatdan ham, agarda sudya daxlsiz bo‘lmasa, uning ish faoliyati hamda shaxsiy hayotiga turli aralashuvlar bo‘ladigan bo‘lsa, u holda odil sudlovni amalga oshirishning imkoni bo‘lmaydi.

Sudyalarning daxlsizligi masalasi O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasidan tashqari, “Sudlar to‘g‘risida”gi, “O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyaviy sudi to‘g‘risida”gi Qonunlar, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasining ayrim Kodekslari hamda sohaga tegishli bo‘lgan boshqa qonun va qonunosti hujjatlaridagi normalar bilan kafolatlangan.

Jumladan, “Sudlar to‘g‘risida”gi Qonunning 64-moddasida sudyalarning daxlsizligi masalasi yoritilgan bo‘lib, unga muvofiq, sudyaning shaxsi daxlsiz bo‘lib, sudyaning daxlsizligi uning turar joyiga, xizmat xonasiga, foydalanadigan transporti va aloqa vositalariga, xat-xabarlariga, unga tegishli ashyolar va hujjatlarga taalluqlidir. Sudyaga nisbatan jinoyat ishi faqat O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurori tomonidan qo‘zg‘atilishi mumkin. Sudya O‘zbekiston Respublikasi Sudyalar oliy kengashining xulosasi olinmasdan va O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining roziligisiz jinoiy javobgarlikka tortilishi, qamoqqa olinishi hamda Sudyalar oliy kengashining xulosasi olinmasdan ma’muriy javobgarlikka tortilishi mumkin emas.

Shu o‘rinda ta’kidlash joizki, sudyaning turar joyiga yoki xizmat xonasiga, foydalanadigan transportiga kirish, ularni ko‘zdan kechirish, ularda tintuv o‘tkazish yoki ulardan ashyoni olish, telefondagi so‘zlashuvlarini eshitish, sudyani shaxsan ko‘zdan kechirish va uni shaxsiy tintuv qilish, shuningdek uning
xat-xabarlarini, unga tegishli ashyolar va hujjatlarni ko‘zdan kechirish, olib qo‘yish yoxud olish faqat sudning qaroriga binoan yoki O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurorining ruxsati bilan amalga oshirilishi mumkin.

Sudyalarning daxlsizligi ular tomonidan odil sudlovni amalga oshirish jarayonida o‘zlariga qonun bilan berilgan huquqlarini amalga oshirishlarida o‘ziga xos cheklanishlarni oldini olishga, ularga o‘z vazifalarini amalga oshirishda har qanday aralashuvlarga chek qo‘yishda muhim o‘rin tutadi. Sudyalar daxlsizligi masalasi xalqaro huquq normalarida, shu jumladan, “Sud organlarining asosiy tamoyillari to‘g‘risida”gi Konvensiyada ham o‘z ifodasini topgan bo‘lib, bu – sudyalar daxlsizligi masalasi butun dunyo yurisprudensiyasi hamjamiyatida alohida e’tibor berib kelinayotgan masalalardan biri ekanligidan dalolat beradi.

Sudyalar mustaqilligi hamda daxlsizligini qonun normalari bilan mustahkamlash hamda ushbu masalaga nisbatan ta’sirchan chora-tadbirlarni ko‘rish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Sudyalarning chinakam mustaqilligini ta’minlash hamda sud tizimida korrupsiyaning oldini olish samaradorligini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Farmoni qabul qilindi. Ushbu Farmon bilan sudyalarning odil sudlovni amalga oshirish bo‘yicha kasbiy faoliyatini har qanday ko‘rinishdagi tashqi ta’sirlardan samarali muhofaza qilishni ta’minlaydigan huquqiy mexanizmlar yaratilishi ko‘zda tutildi.

Xulosa o‘rnida shuni ta’kidlash joizki, sudyalarning mustaqilligi hamda daxlsizligi har qanday qonun ustuvor bo‘lgan hamda fuqarolarning manfaatlari ko‘zlangan davlatda odil sudlovga og‘ishmay rioya etilishini ta’minlash maqsadida davlat tomonidan kafolatlanishi hamda muhofaza etilishi lozim. Shundagina xalqning sud tizimiga bo‘lgan ishonchi yanada ortadi va jamiyatda adolatli sud tizimi shakllanadi.

Buxoro tumanlararo

ma’muriy sudining sudyasi I.I.Xolov

Buxoro tumanlararo

ma’muriy sudining sudya yordamchisi A.E.Narzullayev

СУД ТИЗИМИНИНГ МОДДИЙ-ТЕХНИКА БАЗАСИНИ МУСТАҲКАМЛАШ ВА ИЖТИМОИЙ ҲИМОЯНИ КУЧАЙТИРИШ ЙЎЛИДА ЯНГИ БОСҚИЧ

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025-йил 21-августдаги ПФ-140-сонли фармонида суд тизимини замонавий талаблар даражасига олиб чиқиш мақсадида бир қатор муҳим вазифалар белгиланди. Хусусан, судларнинг моддий-техника базасини мустаҳкамлаш ҳамда судьялар ва суд ходимларининг ижтимоий ҳимоясини янада кучайтириш йўналишида аниқ чора-тадбирлар назарда тутилган.
Фармонга мувофиқ, 2025–2030-йилларда суд биноларини қуриш, реконструкция қилиш, мукаммал таъмирлаш ва жиҳозлаш бўйича кенг кўламли чора-тадбирлар режаси тасдиқланди. Янги ва таъмирланаётган биноларда “Рақамли суд” концепцияси талабларига мос суд мажлиси заллари барпо этилиб, фуқаролар ҳамда судьялар учун замонавий ва қулай иш шароити яратилади.
Фармонда нафақат моддий-техника базани янгилаш, балки судьялар ва суд ходимларининг ижтимоий ҳимоясини кучайтиришга ҳам алоҳида эътибор қаратилган. Янги биноларда ишловчи судья ва ходимлар учун замонавий иш шароити, қулай инфратузилма ва хавфсиз муҳитни таъминлаш режалаштирилган.
Хулоса қилиб айтганда, Фармонда белгиланган ушбу ислоҳотлар суд тизимини янада самарали ва замонавий қилишга хизмат қилади. Замонавий бинолар, барқарор молиялаштириш ҳамда ижтимоий ҳимоянинг кучайтирилиши адолатли судловни таъминлашда муҳим пойдевор бўлиб хизмат қилади.

А.Базаров
Бухоро вилоят маъмурий суди судьяси

Л.Зарипов

Бухоро вилоят маъмурий суди девонхона мудири

СУД ТИЗИМИДА РАҚАМЛИ ТРАНСФОРМАЦИЯ: “РАҚАМЛИ СУД” КОНЦЕПЦИЯСИ ВА ЯНГИ ДЕПАРТАМЕНТ ФАОЛИЯТИ

2025 йил 21 август куни қабул қилинган Ўзбекистон Республикаси Президентининг ПФ-140-сонли Фармони суд тизимини рақамлаштириш ва сунъий интеллект технология ларини кенг жорий этишга қаратилган муҳим қадам бўлди. Мазкур фармоннинг асосий мақсади – одил судловга эришиш даражасини ошириш, фуқаролар ва тадбиркорлик субъектлари учун қулай шароит яратиш ҳамда суд тизимининг моддий-техник таъминотини янги босқичга кўтаришдир.
Фармонга мувофиқ, Олий суднинг Ахборот-коммуникация технологиялари бошқармаси негизида Рақамли технологиялар ва сунъий интеллект департаменти ташкил этилди. Ушбу департамент:
-суд жараёнларига замонавий АКТ ва сунъий интеллектни татбиқ этиш,
-“Рақамли суд” концепциясини босқичма-босқич амалга ошириш,
-судлар ахборот тизимларини такомиллаштириш ва интеграция қилиш вазифаларини бажаради.
Бу орқали суд тизимининг барча бўғинларида ягона рақамли муҳит яратилиши ва фуқароларга хизмат кўрсатишнинг шаффофлиги таъминланиши кўзда тутилмоқда.
Фармонда белгиланган “Рақамли суд” концепцияси суд ишларини тубдан янгилашни назарда тутади. Хусусан:
-аризалар электрон шаклда тақдим этилади;
-суд муҳокамаларида иштирок этиш масофадан туриб амалга оширилади;
-суд ҳужжатлари автоматик равишда тайёрланади;
-суд мажлислари баённомалари сунъий интеллект ёрдамида реал вақт режимида матнга айлантирилади;
-ижро ҳужжатлари электрон шаклда юборилади.
2025 йил якунига қадар Тошкент шаҳрида иқтисодий, фуқаролик ва маъмурий низоларни кўриб чиқишга ихтисослаштирилган “Рақамли суд” зали тажриба тариқасида ишга туширилади. Кейинчалик 2026–2027 йилларда концепция республика бўйлаб жорий этилади.
Фармон билан тасдиқланган дастур доирасида қатор инновацион лойиҳалар амалга оширилади, хусусан:
-2025 йил 1 декабрдан – ҳуқуқий ҳужжатларни таҳлил қилиш платформаси ишга туширилади;
-2026 йил 1 январдан – “my.sud.uz” порталида сунъий интеллектга асосланган виртуал маслаҳатчи фаолият бошлайди;
-2026 йил 1 мартдан – суд ишлари ҳақида дастлабки маълумотларни Ягона интерактив давлат хизматлари портали орқали олиш имкони яратилади;
-2026 йил якунига қадар – янги электрон хизматлар ишга туширилиб, “Шахсий кабинет” платформаси такомиллаштирилади.
Хулоса қилиб айтганда, суд тизимини рақамлаштириш ва сунъий интеллект технологияларини жорий этиш орқали одил судловга эришиш самарадорлиги сезиларли даражада ошиши кутилмоқда. Янги ташкил этилган Рақамли технологиялар ва сунъий интеллект департаменти эса мазкур жараёнларни амалга оширишда марказий орган сифатида хизмат қилади.

А.Базаров
Бухоро вилоят маъмурий суди судьяси

М.Тошева
Судья катта ёрдамчиси

СУД ТИЗИМИДА ИҚТИСОДИЙ СУДЛАРНИ МАҚБУЛЛАШТИРИШ – ОДИЛ СУДЛОВ САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШГА ҚАРАТИЛГАН ҚАДАМ

Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-техник таъминотини яхшилашга дори қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармонида суд тизимини янада такомиллаштириш бўйича бир қатор муҳим чоралар белгилаб берилган. Шунингдек, ҳужжатнинг VI бўлими иқтисодий судлар фаолиятига алоҳида эътибор қаратади.
Иқтисодий судларнинг мақбуллаштирилиши.
Фармонга кўра, 2026 йил 1 январдан бошлаб иқтисодий судлар тизимида қатор ташкилий-тузилмавий ўзгаришлар амалга оширилади. Жумладан:
-туманлараро, туман ва шаҳар иқтисодий судлари тугатилади. Бу орқали судлар тизимини ортиқча бўғинлардан холи қилиш ва иш юритишни соддалаштириш кўзда тутилмоқда.
-фақат Қорақалпоғистон Республикаси, вилоят марказлари ва Тошкент шаҳрида туманлараро иқтисодий судлар фаолияти йўлга қўйилади. Шу тариқа иқтисодий суд ишлари марказлаштирилади ва мутахассис судьялар жамланади.
Янгиланишнинг аҳамияти.
Бу ўзгаришлар, аввало, ишларнинг сифатли ва тезкор кўриб чиқилишига хизмат қилади. Судлар сони камайиши уларнинг аҳамияти йўқолиши эмас, балки самарадорликни оширишга қаратилган чора ҳисобланади.
Адолатга тезкор эришиш имконияти яратилади. Суд ишлари юритишда сунъий интеллект ва рақамли технологиялардан фойдаланиш натижасида иш жараёнлари соддалашади.
Тизим тежамкор ва қулай бўлади. Суд бинолари, кадрлар ва молиявий ресурсларнинг мақбул тақсимланиши таъминланади.
Хулоса қилиб айтганда, Фармонда назарда тутилган иқтисодий судларни мақбуллаштириш ислоҳоти мамлакатимизда одил судловни таъминлаш, тадбиркорлар ва иқтисодий субъектлар ҳуқуқларини самарали ҳимоя қилишда янги босқич ҳисобланади. Судларнинг марказлашган ва рақамлаштирилган тарзда ишлаши нафақат ишларни адолатли кўриб чиқишга, балки фуқаролар ва бизнес учун ишончли ҳуқуқий муҳит яратишга хизмат қилади.

О.Ражабов
Бухоро вилоят маъмурий суди судьяси

Ф.Умарова
Судья катта ёрдамчиси